"Wat komt u hier doen?" vraagt de militair bij de poort met een stalen gezicht. We wisten dat de toegangsprocedure voor het zwemevenement dit jaar strenger zou verlopen dan bij eerder edities - het vindt uiteindelijk grotendeels op een marinecomplex plaats - maar waar zijn de vriendelijke vrijwilligers die ons jaarlijks verwelkomen? Als we zeggen dat we voor de City Swim komen en naar de parkeerplek voor de patiënten willen, vraagt-ie of we daar zeker van zijn want daar zijn tickets voor nodig. Die hebben we toch? We beginnen bijna aan onszelf te twijfelen. Zijn we op de verkeerde plek beland?
Nadat hij onze tickets heeft gezien, laat hij ons gelukkig door. Honderd meter verder staan dan toch de gebruikelijke vrijwilligers voor de ontvangst. De beide dames zijn nog niet goed ingespeeld op het scannen van de kaarten en het checken van de ID-bewijzen, de omslachtige controle is ook voor hen dikke pret. En dat allemaal omdat Defensie precies wil weten wie er op het terrein is. Zeggen ze.
De Duiven
Dochter heeft al twee keer meegezwommen en dit jaar doet Zoon ook mee. Samen vormen ze Team De Duiven. Als deelnemer word je geacht een bepaald minimumbedrag aan donaties op te halen. Dat is ruimschoots gelukt. De teller staat op 74 donaties, samen goed voor bijna 1500 euro. Er zijn kluisjes voor de 3000 zwemmers en een verkleedruimte waar ook tassen kunnen worden achtergelaten. Voor wie zich daarvoor aangemeld heeft zijn er gesponsorde wetsuits beschikbaar, er zijn voor elke deelnemer gekleurde badmutsen die gelinked zijn aan de groep (wave) waarin je zwemt, en een enkelband met chip die precies registreert hoe lang je zwemt. En waar je bent als je onverhoopt de finish niet haalt. Er zijn zo'n dertig waves met ieder een eigen starttijd. Onze jeugd zit in wave 15.
De pendelbus voor groep 15 vertrekt om half twee pas, dus we hebben nog ruim de tijd om op het rumoerige en door vele halfontklede bezoekers bevolkte festivalplein, de aldaar aanwezige foodtrucks van snacks en andere lekkernijen te verlossen. Na enen wandelen we richting bussen. Zoon en Dochter sluiten aan in de rij bij bord 15 en Man en ik komen onbedoeld bij een eerdere wave in de bus te zitten. Als de bus volgepropt zit met bikini's, zwembroeken en wetsuits én twee rolstoelers, maken we een lange tour door de schil om het centrum van Amsterdam. Dit provinciaaltje geniet natuurlijk van het uitzicht: oude en fascinerende gevels, bijzondere gebouwen en uitnodigende winkels, maar ook kijk ik mijn ogen uit bij ronduit chaotische verkeerssituaties.
Mijn handen jeuken om al dat moois op de camera vast te leggen, maar dat is me niet gegund. De rolstoel maakt flinke schuivers tijdens de rit en daar heb ik de handen vrij letterlijk vol aan. Beetje raar om bij een zwemmer op schoot te belanden omdat je zo nodig dat monumentale pand wilt fotograferen.
Wave hero
Als we eindelijk op de Keizersgracht gedumpt worden, waar de start is, komen we middenin een immense massa blote lijven en benen terecht. Vanuit rolstoelperspectief in ieder geval zie ik weinig anders. De dranghekken worden per groep opengezet en zo schuiven we steeds een stukje op als er weer een wave het water in plonst. Heel langzaam komen we dan toch vooraan te staan. Vrij zicht! Ik ben nu wel klaar met dat oogverblindende knaloranje tapijt vol jubeltenen en enkelbandjes. We besluiten op een relatief rustig stekje op de kinderen te wachten.
"Ha, daar hebben we onze wave hero!" roept iemand van de organisatie als hij me in het oog krijgt. Oeps! Misverstand! Ik ben géén wave hero, ook al had ik dat wel zullen zijn. Een wave hero is namelijk iemand met ALS/PLS/PSMA - dood of levend - aan wie de wave wordt opgedragen. Ik was er weliswaar voor gevraagd (staat altijd interessant als je dat kunt zeggen), maar ik leverde mijn gegevens niet op tijd in. Met dank aan dat stomme sondegedoe trouwens. Als doekje voor het bloeden ben ik toen vervolgens getransformeerd in een halve held, een short hero, behorende bij degenen die niet de volledige afstand van ruim twee kilometer zwemmen.
Iemand anders is dus de heldin van groep 15. Ik zie haar afbeelding wapperen op een van de vlaggen. Een vrouw van mijn generatie zo te zien, halflang antiekblond haar en een bril. Om misverstanden te verkomen roep ik naar de man dat ik níet de wave hero ben, maar uit zijn reactie blijkt dat hij het tegendeel verstaan heeft: "Ik herkende u al van de foto op de vlag!" O jee, straks wordt dit een gevalletje identiteitsfraude van heb ik jou daar. Niet ik, maar zíj moet straks in het zonnetje worden gezet!
Een beetje beschaamd typ ik in de spraak-app dat ik niet die vlaggenmevrouw ben en hooguit een halve wave hero, maar dat maakt hem helemaal niet uit. De kinderen met hun blauwe badmutsen zijn gearriveerd en we worden met zijn allen zonder pardon het ook al feloranje startplatform op gebonsjoerd. In het zonlicht doet de huiskleur van Stichting ALS bijna pijn aan je ogen.
De kinderen krijgen daar een microfoon onder de neus, er worden foto's gemaakt, de Duiven worden geprezen en de wave wordt aan mij opgedragen... Een onverdiende glansrol. Sorry, lieve onbekende mevrouw! Ik zie haar gelukkig niet op de ponton, alleen maar heel veel zwemmers en op de kaden heel veel publiek. Snel nog even foto's van de duikende Duiven maken en dan rechtsomkeert, op naar de vaste wal, om de grachtenbestormers te volgen.
Op route
Bijna de hele route van 2,25 km kun je meelopen en dat doen drommen mensen. Aan de waterkant staat regelmatig aangegeven welke afstand de zwemmers nog moeten afleggen, om de zoveel meter zie je stoere redders van de KNRM op supboards of waterscooters ronddobberen en langs de kade zie je talloze vrijwilligers met (oranje) ALS-shirts, en boa's, en politie, en beveiliging. Rampenwagens en ehbo-posten, overal is aan gedacht. Het geheel vormt een vrolijk en kleurrijk schouwspel
Met dank aan alle obstakels die je met een rolstoel tegenkomt - tramrails, bruggen en pijpen, fietsen op het trottoir, traptreden voor de huizen, P.C.-Hoofttrekkers half op de stoep, putten, kuilen en drempels - heb je per saldo lopend-en-rollend ongeveer het zelfde tempo als het gros van de zwemmers: het parcours van 2,25 km kunnen de meesten in ongeveer een uur tijd afleggen. Soms is het zwemmersveld verborgen achter uitbundig met groen verfraaide, of juist half vergane woonschepen, soms kun je nog net een plekje tussen het publiek op een brug bemachtigen en soms ook kun je akelig dicht bij de gracht komen. Op zulke plekken sta ik dus doodsangsten uit met mijn drieste en onbevreesde begeleider, zeker als er niet iets van een vangrail zit.
Finish
Bij het Oosterdok komen de zwemmers in opener water terecht, tussen het Scheepvaartmuseum en Nemo. Als toeschouwer ga je langs de weg terug naar het evenemententerrein, waar je als patiënt op het finishplatform mag plaatsnemen om de zwemmers dankbaar toe te juichen. Wij lopen twee keer verkeerd waardoor we kostbare minuten verliezen. Zijn we nog op tijd om team De Duiven op te vangen?
De mensenmassa rond de finish is zo compact dat er geen doorkomen is met de rolstoel. Er is ook nergens iemand van de organisatie om de rolstoelers te begeleiden en om nou zelf de mensen opzij te duwen is ook weer zo wat. Pas later denken we te begrijpen waarom het hier en nu krioelt van het publiek.
Tergend langzaam naderen we toch ons doel, maar nét op tijd om onze druipende kroost de trap vanuit het water te zien op komen. Topprestatie! Vijftienhonderd euro aan donaties ingebeurd, super!
De slippers, die bij de start in een mobiel rek konden worden geparkeerd, zijn inmiddels bij de finish aanwezig. Alle zwemhelden krijgen een medaille en als we het platform verlaten via de oranje (natuurlijk) loper, worden ons alle vier trendy proteïnebars toegestopt. Man heeft die uiteindelijk ook wel verdiend door mij zonder kleerscheuren door de grote stad te loodsen. De zwemmers krijgen ook fruit (wij niet) en kunnen hun enkelbanden weer inleveren. Na de omkleedsessie gaan we terug naar het feestterrein waar straks de totale eindsom van de ACS bekend zal worden gemaakt.
De koninklijke weg
Onderweg naar het terrein rijdt Man de rolstoel per ongeluk (lever die proteïnereep maar weer in!) tegen Dochters kuiten aan. Die direct een luide, verontwaardigde kreet slaakt en diverse verwensingen naar haar vaders hoofd slingert zoals alleen dochters dat kunnen. Waar-ie zo gauw vandaan komt, weten we niet, maar onmiddellijk springt een boomlange beveiliger tussenbeide en roept: "hé, geen ruzie hier!" Hij maant Man tot voorzichtigheid en Dochter tot kalmte. Dochter, aanvankelijk geschrokken, schiet in de lach en de rest van het gezin ook. "Dat is mijn vader," grinnikt ze, wijzend naar haar vader. De man in uniform vindt het helemaal niet grappig en lacht niet mee. De omstanders wel.
De totale eindsom bedraagt bijna 1,8 miljoen euro! Dat hebben die drieduizend sportievelingen dan toch maar bijeen gezwommen!! Na de nodige toespraken is het tijd voor de afterparty. Als Dries Roelvink zijn keel smeert, smeren wij 'm ook maar.
Onderweg in de auto horen we de waarschijnlijke échte reden voor de overdreven beveiligingstoestanden en de drukte bij de finish. De jongste telg van het Koninklijk Huis bleek mee te zwemmen en haar ouders waren aanwezig om haar aan te moedigen. Niet alleen oranje onder, dus.
